Ajmo Negde

Dvorac u Kulpinu sačinjavaju dva dvorca. Oba dvorca u parku sagrađena su za plemićku porodicu Stratimirović. Porodica Stratimirović, je dala više istorijskih ličnosti: Mitropolit Stevan Stratimirović, Đorđe Stratimirović - komandant srpske vojske u revoluciji 1848/49 godine. Ova porodica bila je jedna od najznačajnijih srpskih porodica u Habzburškoj monarhiji. Stratimirovići su jedna od retkih srpskih porodica koja je među prvima stekla plemstvo za vojničke zasluge u austrijskoj carevini 1745. od Mari

e Terezije. Jedno kratko vreme, imanje je od Stratimirovića, otkupio Matej Semzo od Kamjonike, ali posle par godina, tačnije 1889. godine imanje prodao je Lazaru Dunđerskom, koji je kao i njegov sin Đorđe znatno doprineo razvoju i modernizaciji poljoprivrede u Kulpinu. Manji dvorac je izg rađen krajem 18. veka, a veći je izgrađen polovinom 19. veka.

Manji dvorac je prizemna zgrada sa visokom soklom, simetrične fasade na čijoj se sredini nalazi rizalit koji se završava trouglastim timpanonom. Sa dvorišne strane se nalazi veranda pravougaone osnove sa lučnim otvorima.

Prozori i ulazna kapija su ukrašeni rešetkama i elementima od kovanog gvožđa. Veliki dvorac je dobio današnji izgled početkom 20. veka nakon promene vlasnika, kada je došao u vlaništvo Lazara Dunđerskog. Prema projektu arhitekte Momčila Tapavice, obnova i rekonstrukcija urađena je 19 12. godine.

Veliki dvorac je prizemna zgrada izuzetno skladnih proporcija sa karakterističnom pristupnom rampom u kojoj je smešten glavni ulaz. Sa dvorišne strane se nalazi visoki parter sa polukružnom terasom.

Glavnom fasadom dominira klasicistički portik sa stepeništem, pristupnim rampama i četiri para jonskih stubova koji nose arhitrav i timpanon. Prozori su ukrašeni sa polurozetama sa figurama orlova. Iznad krovnog venca se nalazi atika sa ornamentisanim pravougaonim poljima i vazama na uglovima.

Sa dvorišne strane se u prizemlju nalazi petougaoni ulazni trem ozidan punim zidovima, sa kružnim otvorima na bočnim stranama. Na spra tu se nalazi prostrana terasa - loža petostrane osnove pokrivena kupolom na kaneliranim stubovima. Iz prostranog hola koji predstavlja centralnu komunikacionu prostoriju iz koje se dugačkim hodnikom ulazi u sve ostale prostorije u dvorcu.

Porodica Dunđerski je zadržala posed sve do zakona o nacionalizaciji 1945. godine. U velikom dvorcu se danas nalazi poljoprivredni Muzej, u kome se nalazi i nešto rodoslova porodica Stratimirović i Dunđerski. Danas mali dvorac je pretvoren u mesnu kancelariju i kancelarije kulpinskih udruženja građana.

Park oko dvoraca, kao i zgrada velikog dvorca su veoma dobro očuvani, dok je mali u lošem stanju. Oba dvorca su spomenici kulture od velikog značaja. Tekst preuzet sa www.dvorci.info