Ajmo Negde

Manastir Rakovica je manastir Srpske pravoslavne crkve, u okviru Beogradsko-karlovačke arhiepiskopije, smešten u beogradskom naselju Rakovica. Nastanak manastira se po narodnom verovanju vezuje za vreme vladavine srpskih kraljeva Dragutina i Milutina, mada savremeni dokumenti to dovode u pitanje. Prvi put manastir se spominje u putopisu Feliksa Petančića 1502. godine, pod naslovom „Ranauicence monasterium“,

dok se kasnije može naći i u turskim izvorima, 1560.godine, u popisnim spisima crkava i manastira u okolini Beograda. Ovaj manastir se takođe pominje i u povelji vlaškog vojvode Konstantina Brankoveana Besarabe 1507. godine. U tim spisima se može pročitati da je manastir „sazidan i iz temelja podignut od strane dobrog hrišćanina, počivšeg Radula vojvode, koji je proteklih godina bio gospodar ove zemlje (vlaške)“. Pretpostavlja se da je pomenuti vojvoda u stvari Radul I Crni, inače zet Kneza Lazara.

Tokom 16. veka manastir je premešten na sadašnje mesto iz okoline sela Rakovica. Na mestu gde je nekada osnovan manastir pronađeni su ostaci stare zgrade (tragovi zidova, stub časne trpeze...). 2007. i 2008. godine izvršena su arheološka istraživanja na mestu gde se prvobitno nalazio manastir a u cilju potvrđivanja pretpostavki da su nađeni ostaci u stvari stara zgrada ovog manastira.

Iskopavanja koja su izvršena nisu uspela da daju potvrdu verovanjima, ali je izveštaj koji je iznesen potvrdio postojanje srednjevekovne nekropole i sakralnog objekata u neposrednoj blizini. Manastir se nalazio na nepovoljnom položaju, u blizini važne raskrsnice i naselja pa je razoren tokom turskog pohoda na Beč 1592. godine i narodnog nemira 1594. godine.

Pod velikim pritiscima osvajača i pljačkaša, manastir se polako premestio na sadašnje skrovitije mesto, bliže šumi. Manastir je doživeo još jedno veliko stradanje tokom austrijsko - turskog rata (1737-1739), kao i 1788-1790. godine. Monasi su tada sarađivali sa Austrijancima, što je automatski značilo da su protiv Turaka, što je tada bio dovoljan znak Turcima da ga spale.

Turci tada nisu našli zadovoljenje u samom činu paljenja manastira, već su igumana manastira (Sofronija) obesili o brest ispred manastira. Manastir je svoja najskorija razaranja doživeo i tokom bombardovanja 1999. godine od strane NATO-a. Tada je usled pada projektila oštećen spoljašnji zid manastira.

Crkva je projektovana kao jednobrodna trikonhalna građevina, sa vidljivim karakteristikama Moravske škole. Ikonostas je prvobitno bio sačinjen od zidne pregrade sa dve prestone ikone Isusa Hrista i Bogorodice Marije, dok su na drugim mestima bile obešene ili pričvršćene različite drvene i platnene ikone. 1862. godine je postavljen novi ikonostas, manjih dimenzija, čiju izradu je finansirao tadašnji srpski knez Mihailo Obrenović.

U manastiru je sahranjen sin Miloša Obrenovića Todor, zbog čega je Miloš pružao veliku podršku njegovoj obnovi tokom svoje vladavine, a kasnije i njegov sin, Mihajlo Obrenović. Jedan od delova manastira se zove po Miloševoj supruzi Ljubici, tzv. „Ljubičin konak“.

Osim još nekih članova porodice Obrenović, u manastiru je sahranjen i Vasa Čarapić, jedan od vođa Prvog srpskog ustanka. Bivši srpski patrijarh Dimitrije sahranjen je u ovom manastiru 1930. godine, a bivši srpski patrijarh Pavle takođe je sahranjen u ovom manastiru, po svojoj izričitoj želji. Manastir Rakovica je odlukom Patrijarha Germana 1959. godine  pretvoren u ženski manastir.