Ajmo Negde

Viminacium je arheološko nalazište u blizini Starog kostolca a na samo 12 kilometara od Požarevca. Grad koji je predstavljao i rimski vojni logor nastao je u I veku i trajao je do početka VII veka, kada su ga osvojili i uništili Sloveni. Viminacijum je bio jedan od najznačajnih legijskih logora na Dunavu, e jedan period je bio i glavni grad rimske provincije Gornje Mezije, koja se prostirala na većem delu Srbije,

severne Makedonije i na severozapadu Bugarske. Iz običnog grada prerasta u municipijum pod Hadrijanom, grad sa visokim stepenom autonomije koji podrazumeva i nezavisnu gradsku upravu. Za vreme vladavine Gordijana III postaje kolonija rimskih građana i dobija pravo da kuje lokalni novac. To je za ono vreme u okvirima rimske uprave bio najveći status koji jedan grad može da dosegne. Viminacijum je imao više desetina hiljada stanovnika, dok je logor oko koga je nastao grad imao čak 6000 vojnika.

Od značajnih istorijskih događaja ostaje zabelečeno da je 211. godine Simpatije Sever proglasio za cara svog sina Karakulu, a u IV veku je postao je sedište episkopije. Strašno razaranje od koga se nikada nije oporavio Viminacijum je doživeo 441. godine kada ga Atilini Huni uništavaju do temelja.

Za vreme Justinijana I 535. godine biva obnovljen kao pogranično vojno utvrđenje, što je i bio do kraja svog postojanja. Obimna arheološka istraživanja započeta su 1977. godine i to pre svega zbog izgradnje termoelektrane i otvaranja površinskog kopa Drmno. Tadašnja istraživanja su dala izuzetno bogat arheološki materijal. Pronađene su zanatske radionice i peći za pečenje opeke.

Značajan pronalazak su i terme za koje se pretpostavlja da su bile glavno sastajalište Rimljana. Pronađeni su šest bazena, čiji zidovi su bili oslikani cvetnim i životinjskim motivima. U središtu termi bile su prostorije za masažu. Kupatilo je bilo parno, a topao vazduh je cirkulisao između stubića i zagrevao opeku ispod poda. Voda je u terme stizala akvaduktom koji je imao dužinu veću od 10 kilometara.

Ceo prostor je bio osvetljen, kako bi se terme mogle koristiti i noću, a za to su koristili lampe koje su takođe pronađene. Na ovom prostoru pronađen je i mauzolej, za koji se pretpostavlja da je grobnica cara Hostilijana, sina cara Trajana Decija, za koga se zna da je boravio u Viminacijumu 251. godine.

Hostelijan je preuzeo presto nakon smrti oca i brata, ali ni on sam nije dugo živeo, a pretpostavlja se da je umro od kuge. Mauzolej je oslikan freskama sa različitim motivima. Na ovom lokalitetu pronađena je i nekropola i do sada je istraženo 14.000 grobova. U grobnicama su pronađeni i motivi sa Nebeskim jahačem i Hristovim monogramom pa se razvila ideja o preobraženju paganstva u hrišćanstvo.

Do sada je otkrivena samo severna kapija utvrđenja, a pouzdano se zna da su postojale još tri, što nam ukazuje na veoma moćni sistem odbrane i utvrđenja. Na ovom lokalitetu pronađeno je mnoštvo novčića, ponajviše u grobnicama da bi pokojnici platili Heronu prevoz na onaj svet.

Tokom XIX veka jasno su se nazirali obrisi naselja, široke ulice koje su se sekle pod pravim uglom, trgovi, pozorišta, kupatila, vodovod i gradski bedemi. Danas su ostali samo delovi. Svi pokretni artefakti, mermerne skulpture, nadgrobne ploče i sarkofazi, nakit i posude, čuvaju se u Narodnim muzejima u Beogradu i Požarevcu.