Ajmo Negde

Manastir Tronoša, odmah po osnivanju je bio muški manastir, ali je vremenom postao pravoslavni ženski manastir. Manastir se nalazi u mestu Korenita, blizu Tršića kod Loznice i pripada Šabačkoj eparhiji srpske pravoslavne crkve. Kao ktitor manastira pominje se kraljica Katalina Nemanjić, žena kralja Dragutina, praunuka Nemanjinog, a prvi pisani tragovi o tome postoje u Tronoškom letopisu iz 1791. godine, k

ji je napisao monah Josif (kopija se nlazi u manastiru a original se čuva u Beču). Pretpostavlja se da je manastir osnovan negde između 1276. godine i 1282. godine. Kao i većina srpskih manastira ovog kraja stradao je od Turaka krajem XV veka, kada je crkva koja se nalazi u porti srušena do temelja. Na temeljima srušene crkve podignuta je nova 1559. godine i posvećena je Vavedenju Bogorodice. Manastir je takođ e obnovljen u XVI veku. U preiodu od 1571. godine do 1581. godine, u manastiru je postojala prepisivačka radionica koju je opremio iguman Jovan, a u njoj su prepisivane bogoslužbene knjige za Tronošu i druge okolne manastire i crkve.

Ovaj manastir je imao i veliku pomoć od Rusije, odnosno od ruske Pravoslavne crkve u periodu od XVI do XVIII veka. Pomoć je izdejstvovao od sinoda tronoški iguman Mihailo koji je boravio u Rusiji 1625. godine. Krajem XVII veka olovni pokrivač sa manastirske crkve je nasilno skinut.

Manastir je kroz istoriju bio jako aktivan pa je tako zabeleženo da je za vreme Kočine krajine, iguman manastira bio je na čelu borbe. U ovom manastiru je

Manastir Tronoša
Ispred manastira nalazi se česma koju su po legendi sagradili Jug Bogdan i devet braće Jugovića pred polazak u Kosovski boj .....photo:Peter Coret

Vuk Stefanović Karadžić učio čkolu 1797. godine, a za vreme Prvog i Drugog srpskog ustanka Tronoša je mesto dogovora ustaničkih vođa, zbog čega doživljava nova razaranja. U Prvom svetskom ratu u manastiru je bila improvizovana bolnica za negu ranjenika.

Poslednje razaranje Tronoše bilo je na početku Drugog svetskog rata. Uz veliko oštećenje objekata, tada su uništeni vredni rukopisi i predmeti manastirske riznice. Posle Drugog svetskog rata crkva je obnavljana 1964. i 1987. godine tokom proslava 100 godina od smrti i 200 godina od rođenja Vuka Karadžića. Manastirska crkva u Tronoši je podignuta kao j ednobrodna građevina raškog graditeljskog stila. 1987. izgrađen je spomen-konak.

Ikonostas crkve delo je Nikole Jankovića iz 1834. godine. Ovaj živopisac iz 19. veka je na ikonostasu naslikao sve ikone osim dve koje su urađene 1866. godine. Manastir je po završetku živopisa i ikonostasa osvećen 1834. godine.

Tog dana je uveden običaj da se svake godine na Veliki četvrtak prilažu dve sveće duge 1,5m i prečnika 30cm, njih prilažu meštani okolnih sela i nazivaju se ratarske sveće. Pravljenje velikih oračkih sveća jedinstven je običaj, a prema narodnom verovanju, tako se prinosi žrtva za dobar rod.

Običaj je star više od 300 godina. Ispred manastira nalazi se česma koju su po legendi sagradili Jug Bogdan i devet braće Jugovića pred polazak u Kosovski boj. Ovu česmu obnovio je arhimandrit Metodije i trgovac iz Lešnice Mladen Isaković 1894. godine.

Poslednje obnavljanje kapele, uz koju je česma, izvršili su episkop šabačko-valjevski Jovan i iguman manastira Tronoše Antonije Đurđević. Kapela je posvećena svetom Pantelejmonu. Sa spoljašnje strane kapele, iznad cevi za vodu, izgrađena je slika mozaik devet Jugovića sa Jug-Bogdanom u sredini, svi na konjima pred polazak u boj na Kosovo. Pored manastira protiče rečica po kojoj je manastir dobio ime.